برای تعمیر تخصصی گیربکس ابتدا لازم است اطلاعات جامع و کاملی برای شناخت اولیه از گیربکس و انواع آن در اختیار داشته باشیم. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
اهرمها, قرقره ها, جرثقیل هاو چرخدنده ها با هدف این که بتوان کاری را بدون تغییر درمقدار آن, به آسانی انجام داد اختراع شدند. و یا به تعبیر دیگر اینگونه وسایل انسان را قادر می سازد که به کمک نیروی کم اجسام سنگین تری راجابجا کند.
گیر بکس یکی از اصلی ترین اجزای وسایل نقلیه است. به قدری با ارزش است که شاید بتوان با موتور در یک جایگاه مقایسه کرد.
این قطعه حیاتی در حرکتکردن خودرو نقش اساسی دارد، سرعت موتور را تنظیم میکند و قدرت موتور را به چرخها انتقال میدهد.
گیربکس از قطعاتی بههم پیوسته تشکیل شده است که عملکردشان به هم وابسته است. سازوکار گیربکس طوری است که اگر هر بخش از آن خراب شود یا آسیب ببیند، کل سیستم با مشکل مواجه میشود.
معادل فارسی گیربکس ” جعبه دنده” است. جعبه دنده ها ماشینهایی هستندکه بعد از موتور یا سر راه وسایل صنعتی قرار می گیرند و می توان با کم و زیاد کردن نسبت توسط مکانیزم داخل گیربکس ،گشتاور مورد نیاز دستگاه را بدست آورد.
دلایل بسیاری برای اهمیت گیربکس وجود دارد که دو نمونه از آنها عبارتند از:
- اول این که هر موتوری دور محدودی دارد و بیشتر از آن نمی تواند کار بکند .
- نکته دوم گشتاور معینی است که هر موتور با حداکثر دور خود می تواند تولید بکند.
گیربکس های تولیدی به دو دسته تقسیم میشوند ؛
دسته اول گیر بکس های کاهنده و دسته دوم گیر بکس های افزاینده.
گیربکس یا در عمل سیستم انتقال قدرت به موتور، مکانیسم خاصی دارد.
که به وسیله آن میزان معینی از دور موتور با استفاده از چرخ دنده های مختلف و سرعت های متفاوت، به تمامی چرخ های وسیله نقلیه منتقل می شود.
نتیجه این عمل تاثیر بر قابلیت کنترل نیرو و سرعت وسیله است.
گیربکس به راننده اجازه می دهد که بدون بالا بردن بیش از حد دور موتور، آن را در حالت دلخواه و مورد نیاز کنترل نماید.
نحوه ی عملکرد گیربکس
در یک گیربکس ۵ سرعته، یکی از ۵ چرخ دنده به میله خروجی گیربکس قفل شده است و پس از آن نیروی حاصل از موتور با سرعت مورد نیاز به چرخ ها منتقل می گردد.
انواع گیربکس ها
1.گیربکس S Tronic
گیربکس S Tronic یک جعبه دنده ترکیبی اتوماتیک الکترونیکی با قابلیت تعویض دنده دستی است.
که به کمک یک کلاچ دوگانه تعبیه شده در ورودی آن عمل تعویض دنده را تسریع بخشیده است.
و همچنین راندمان بالا و کاهش چشمگیر مصرف سوخت را هم به همراه داشته است.
2.گیربکس Step Tronic
این مدل یکی از گیربکسهای شش سرعته اتوماتیک الکترونیکی تولید شده توسط بیامو است که بر روی محصولات مختلف این کمپانی از جمله M3، M5 و M6 و…مورد استفاده قرار میگیرد.
تعویض دنده اتوماتیک به همراه قابلیت تعویض دنده دستی و مجهز به سیستمهای کنترلی الکترونیکی اساس کار استپ ترونیک را شکل دادهاست.
3.گیربکس Tip Tronic
یکی از چندین گیربکس توسعه یافته توسط پورشه و مورد استفاده در مدلهای مختلف این کمپانی و همچنین خودروهای گروه فولکس واگن و زیر مجموعه آن همچون آئودی، اشکودا، سئات و یا حتی در مدلهای بالاتر برگرفته
از این نوع گیربکس در خودروهای بوگاتی و لامبورگینی است که به طور عمده در دو گروه پنج سرعته و شش سرعته با اساس کار اتوماتیک و دستی تولید میشود.
4.گیربکس Tip Tronic 5
تیپ ترونیک S در واقع نسخه ارتقا یافته گیربکسهای اتوماتیک تیپ ترونیک با قابلیت تعویض دنده دستی هستند.
که به یک سیستم انطباقی با رفتار راننده و همچنین سیستم هوشمند تعویض دنده اتوماتیک .
در صورت عدم فعالیت راننده در تعویض دنده دستی در محدوده دور موتور قرمز پس از 8 ثانیه مجهز شده است.
5.گیربکس PDK
PDK در واقع مخفف شده Porsche DoppelKupplung است که توسط کمپانی آلمانی پورشه در 7 سرعت متوالی به همراه کلاچ دوگانه توسعه و ساخته شده.
که با سرعتی بالا و بدون وقفه در جریان انتقال قدرت عمل تعویض دنده را انجام میدهد.
که موجب شتاب بالا و کاهش مصرف سوخت و صد البته افزایش سطح رفاهی و کاهش کله زنی خودرو در هنگام تعویض دنده میشود.
6.گیربکس CVT
هنگامی که در یک خودرو در شرایط عادی راننده اقدام به تعویض دنده میکند، در گیربکس موجب درگیر شدن دو چرخ دنده با اندازه و تعداد دندانههای متفاوت میشود.
که سبب بوجود آمدن ضریب دندههای گوناگون میشود و دور و گشتاور بر اساس این ضریب دنده از پیشرانه به چرخها منتقل میشود.
این نحوه درگیری چرخ دندهها در جعبه دندههای دستی کاربرد دارد که در مدلهای اتوماتیک این نسبت دندهها توسط درگیر شدن خورشیدی و قفسه و سیارهای و چرخ دندههای رینگی بوجود میآید، اما در جعبه دندههای CVT دیگر خبری از چرخ دنده و خورشیدی و سیارهای و… نیست،
بلکه اساس کار بر دوش دو پولی ورودی (محرک) و پولی خروجی (متحرک) و یک تسمه لاستیکی یا فلزی برای ارتباط این دو با یکدیگر است.
از مزایای این سیستم میتوان به کاهش مصرف سوخت تا 18 درصد نسبت به گیربکسهای خودکار معمولی، انتقال روانتر و یکنواخت بدون وقفه قدرت موتور، کارایی دینامیکی بالاتر، شتاب گیری بهتر، کارکرد دائمی موتور در بهینهترین دور موتور، اشاره کرد.
7.گیربکس Shift Tronic
گیربکسهای شیفت ترونیک یا تیپ ترونیک به عنوان یک تکنولوژی برای تعویض دندهها شناخته میشوند.
در گیربکسهای اتوماتیک شیفت ترونیک بر خلاف گیربکسهای اتوماتیک معمولی این امکان در اختیار راننده قرار میگیرید تا توسط اهرم تعویض دنده یا پدالهای تعبیه شده در پشت فرمان، دنده را به صورت دستی سبک یا سنگین کند.
در این نوع جعبه دنده اگر راننده اهرم تعویض دنده را در حالت تعویض دنده اتوماتیک قرار دهد، گیربکس به صورت اتوماتیک دنده مورد نظر را انتخاب و در زمان مناسب اقدام به درگیر کردن آن میکند.
اما با قرار دادن اهرم دنده در وضعیت تعویض دنده دستی، با تعریف الگوهای خاص حرکتی برای اهرم دنده یا شیفترهای پشت فرمان، عمل تعویض دنده به صورت دستی توسط راننده انجام
میپذیرد. البته در صورت عدم تعویض دنده توسط راننده و رسیدن دور موتور به محدوده قرمز رنگ دور موتور،
جهت جلوگیری از آسیب رسیدن به موتور و اجزای داخلی جعبه دنده، ECU جعبه دنده به صورت خودکار وارد عمل شده و اقدام به سبک کردن دنده میکند.
8.گیربکس DCT ( دو کلاچه )
جعبه دندههای دو کلاچه نوعی از جعبه دندههای نیمه خودکار هستند.
که همچون جعبه دندههای دستی از مجموعه چند چرخ دنده تشکیل شدهاند،
با این تفاوت که از دو کلاچ برای قطع و وصل نیرو دو محور چرخ دندههای زوج و فرد استفاده میکنند.
که چرخ دندههای فرد بر روی یک محور مجزا با یک کلاچ مجزا و چرخ دندههای زوج بر روی محوری دیگر با کلاچ مستقل در یک مجموعه قرار میگیرند.
هر دو کلاچ به صورت هم مرکز و در راستای دو محور قرار گرفتهاند که کلاچ بیرونی و بزرگتر وظیفه تعویض و درگیری چرخ دندههای فرد را بر عهده داشته
و کلاچ داخلی و کوچکتر هم عمل درگیری دندههای زوج را انجام میدهد.
این نوع جعبه دندهها معمولا در حالت تمام اتوماتیک کار میکنند که امکان تعویض دنده دستی را هم در اختیار راننده قرار میدهند.
9.گیربکس X Tronic
X ترونیک گیربکسهای مورد استفاده در محصولات تولیدی نیسان با اساس کار مشابه جعبه دندههای CVT هستند.
که توسط کامپیوترهای تعریف شده برای آن به صورت الکترونیکی کار خود را در قسمت تبدیل و انتقال دور انجام میدهد.
10.گیربکس Sequential
جعبه دندههای Sequential یا به عبارتی سادهتر گیربکسهای متوالی یا پی در پی، یک نوع از گیربکسهای دستی سنتی مورد استفاده در موتورسیکلتها یا ماشینهای مسابقهای ,نیازمند دور بالا با امکان تعویض دنده سریع هستند .
که به صورت متوالی و پی در پی و با حرکت رو به جلو اهرم دنده و رو به عقب کشیدن آن، دنده زیاد یا کم میشود. این نوع گیربکسها به صورت ساده در موتورسیکلتها مورد استفاده قرار گرفته.
و به صورت پیشرفتهتر و حرفهای نیز در موتورسیکلتهای سطح بالای خیابانی و مسابقهای و خودروهای مسابقهای و رالی برای تعویض دنده سریع در هر زمان مورد استفاده قرار میگیرند.
چند علامت که نشان دهنده ی خرابی گیربکس است
۱. صدای دنگدنگ یا وزوز هنگام حرکت
نسبت به صداهای تولید شده توسط خودرو ها را که قبلا وجود نداشته اند نباید بی تفاوت بود.
علت
- احتمال دارد این مشکل بهدلیل آسیبدیدگی چرخدندهها یا یاتاقان باشد.
- چرخ ها یا یاتاقان آسیب دیده است.
- ممکن است روغن گیربکس (واسکازین) بسیار کم است و به اجزای مختلف آن نمیرسد.
۲. گیربکس دیر عمل میکند
اگر حس میکنید در هنگام دنده عوضکردن، گیربکس بهخوبی واکنش نشان نمیدهد و تأخیر دارد، نشانه مشکل در گیربکس است.
علت
- ممکن است نشت یا آلودگی روغن گیربکس باشد
- نفوذ ناخواسته آب در قطعات آن
۳. احساس بوی سوختگی
داغشدن بیشازحد روغن گیربکس میتواند بوی سوختگی تولید کند.
علت
این مشکل بهدلیل نشت روغن گیربکس یا کمشدن مقدار آن رخ میدهد. اگر روغن نشت کند یا دیربهدیر آن را عوض کنید که سطح آن زیاد پایین بیاید، نمیتواند بهخوبی اجزای گیربکس را خنک کند. بهدلیل گرمای ناشی از قطعات گیربکس بوی سوختگی از روغن به مشام میرسد.
۴. اگر زیر ماشین نشتی دارد
نشت مایع در جایی که نباید باشد.
روغن گیربکس قرمز رنگ است، پس اگر لک مایع نشتی قرمز بود روغن گیربکس نشتی دارد.
اما در نظر داشته باشید که برخی روغنهای گیربکس قرمزرنگ نیستند.
علت
برخی از دلایل نشت روغن گیربکس خرابی واشرها یا مهر و موم محفظه گیربکس، آسیبدیدگی چرخدنده، آسیبدیدگی کاسه نمد یا حتی پایین آمدن سطح روغن گیربکس باشد.
۵. دنده بهسختی جا میرود
این نشانه در دندههای اتوماتیک و دستی متفاوت است.
- برای دندههای دستی، هنگام عوضکردن دنده صدا میشنوید یا بهزحمت دنده جا میرود.
- در ماشینهای دنده اتومات، تغییر شدید و ناگهانی دنده به دنده دیگر
علت
- نشتی روغن گیربکس
- خرابی تغییردهنده دنده
- خرابی دریچه گیربکس
- فرسودگی یا شکستن قطعات داخلی
- کم یا کثیفبودن روغن گیربکس
6. ماشین در حالت خلاص سرو صدا دارد.
گاهی با تعویض روغن گیربکس مشکل برطرف میشود.
علت
اگر مقدار روغن گیربکس کم باشد یا چرخدندهها و قطعات داخلی سیستم گیربکس آسیبدیده باشند، ممکن است این صداها و لرزش را احساس کنید.
۷. چراغهای چک موتور روشن شده است.
در این مواقع اولین چیزی که باید بررسی کنید گیربکس است.
علت
- داغی بیشازحد گیربکس بهدلیل معیوب بودن سنسورهای سرعت
- مشکل در سلونوییدهای گیربکس
8.کلاچ درست کار نمیکند
اگر در هنگام کلاچ گرفتن مجبور هستید پا را زیاد بالا بیاورید یا بیشازحد پایین ببرید یا کلاچ بهراحتی آزاد نمیشود،
علت
این مشکل ممکن است بهدلیل تنظیم نبودن سیستم عملکرد کلاچ مانند سیم یا صفحه کلاچ رخ دهد. اگر کلاچ زیاد پایین است، ممکن است دلیلش نشتی مایع هیدرولیک یا نقص در اتصالات سیستم هیدرولیک باشد
اگر کلاچ زیاد بالاست، ممکن است دیسک یا صفحه کلاچ فرسوده باشد و نیاز به تعویض داشته باشد.
۹. ماشین لرزش دارد و دور موتور بالا میرود
دلیلش این است که اجزای داخلی سیستم گیربکس دچار ساییدگی شده است.
علت
اگر قطعات داخلی سیستم گیربکس فرسوده شده باشند یا روغن گیربکس کافی نباشد، بخشهای مختلف گیربکس روی هم ساییده میشوند و اصطکاک زیادی به وجود میآید. بههمیندلیل دور موتور بالا میرود و ماشین لرزش و تکان دارد.
و بسیاری دیگر علائم که بیان آن ها در این مقاله نمیگنجد.
شرکت سفلا دیزل آماده عقد قرارداد جهت هر گونه تعمیر ماشین آلات راهسازی و …با شرکت ها و ارگانهای مختلف در هر نقطه از کشور در اسرع وقت با کادری مجرب و متخصص می باشد.
با ما در تماس باشید.